Zakłopotanie wobec sakramentu:

„nie wiem, co powiedzieć”

Zakłopotanie wobec sakramentu: „nie wiem, co powiedzieć”

 

Powszechne narzekanie, że sakrament zanika, ma swoje przyczyny w kryzysie poczucia grzechu i przekształceniu sakramentu w rozmowę, która często ma silne znamię psychologiczne czy pedagogiczne. Spadek przystępowania do spowiedzi jest naprawdę wstrząsający (w mieście zjawisko to jest ewidentne), a sakrament zmierza ku wielkiemu ograniczeniu. Jeśli do tego przyjrzymy się miejscowościom, które w pewien sposób wyobrażają terminus ad quem obecnej transformacji społeczno-ludzkiej, to są tacy, którzy przewidują jego zanik. Nikt nie może zaprzeczyć, że w tradycji i w praktyce chrześcijańskiej sakrament pokuty był i jest mocnym momentem rozeznawania sumienia i przewodnika duszpasterskiego, gdyż życie chrześcijańskie jawi się nie tylko jako propozycja obiektywna, ale wyraża się w świadomości jednostek. Nawet tam, gdzie do spowiedzi jeszcze się przystępuje, trzeba zauważyć, że wierzący wyczekuje na jakąś okazję „przekonującą” (komunia, bierzmowanie, pogrzeb, wielkie święta czy poważne okoliczności w życiu osobistym, jak choroba itp.), aby przystąpić do sakramentu, ale z trudem gości on w życiu jednostki, która nie odczuwa jego potrzeby. Tak naprawdę człowiek nawet ma jakieś potrzeby, jakieś oczekiwania, które jednak często nie ujawniają się w jego raczej monotonnej i standardowej spowiedzi. Oczekiwanie, którego spełnienia nie widzi, a które z tego powodu powiększa poczucie bezużyteczności tego sakramentu. Prawdopodobnie z tą potrzebą wiąże się również inna zmiana, jaka dokonała się w tym sakramencie: jego przekształcenie w rozmowę, a więc w formę, która wymaga więcej czasu i spokoju, przez co nie może być sprawowany w normalnych momentach i formach, w jakich dziś się wyraża. Jednakże, pomijając formy, sakrament oczekiwany i sprawowany jako rozmowa rodzi pewne pytania dotyczące penitenta. Czy jest to osoba ochrzczona, która prosi o przebaczenie? Czy jest to grzesznik, który poszukuje dokładniejszego określenia swojego poczucia winy i wymaga, aby z tego poczucia winy uczynić prawdziwą skruchę? Czy też, jak często się zdarza, chodzi o problem psychologiczny, któremu trzeba zaradzić? Nie chodzi o wykluczenie charakteru podnoszenia na duchu, uwolnienia od niepokoju, co może być efektem ubocznym sakramentu. W każdym razie jeżeli taki jest punkt wyjścia, to praca duszpasterska polega na doprowadzeniu wiernego do wyraźnego wyznania winy, które można by nazwać świadomością nawrócenia. Skoncentrowanie – można powiedzieć: niejako ograniczenie – czwartego sakramentu na confessio (wychodząc od jego charakteru sądu, podkreślanego przez Sobór Trydencki, i odpowiadającego mu wymagania wyznania jakościowego i ilościowego grzechów) kładło wielki nacisk na znaczeniu „wyznania grzechu” i wypowiedzeniu go w stosownej formie. Odpowiada temu rozpowszechnione zakłopotanie, które można określić słowami „nie wiem, co powiedzieć”, i wynikająca z tego prośba: „Proszę pomóc mi w odbyciu dobrej spowiedzi”. Kiedy taka prośba jest już sformułowana jako pewna dyspozycja, zostaje odczytana jako prośba o odbycie „dobrej spowiedzi”. Tego „nie wiem, co powiedzieć” nie należy rozumieć jako świadomości faryzejskiej, gdyż tej niewiedzy u penitenta towarzyszy również świadomość, że wcale nie jest bez grzechu, a jednocześnie że to, co wyznaje, nie jest diagnozą jego stanu duchowego w danej chwili. I tutaj nie można zbyt pośpiesznie przypisać wiernemu rytualistycznej czy wręcz magicznej koncepcji sakramentu czy też odpowiadających mu rozwiązań psychologicznych lub dodających otuchy. Owo „nie wiem, co powiedzieć” wynika prawdopodobnie ze skupienia sakramentu na momencie confessio (w stosunku do innych momentów, takich jak conversio, poenitentia i absolutio). W swojej refleksji chciałbym wyjść od tej trudności w odniesieniu do confessio, aby wykazać, że pomagając wiernemu przeżyć ten moment w chrześcijańskim znaczeniu, tak naprawdę przywraca się sens, a więc i świadomość innych momentów czwartego sakramentu.

Franco Giulio Brambilla

 

Fragment książki pt. „Spowiedź. Nie wiem, co powiedzieć…” (Wydawnictwo SALWATOR)

Autorstwa zbiorowego: Franco Giulio Brambilla, Franco Brovelli,  Giuseppe Busani, Alceste Catella, Aristide Fumagalli,  Eros Monti, Patrizio Rota Scalabrini, Roberto Vignolo, książka zawiera także wywiad z kardynałem  Josephem Ratzingerem

Książkę znajdziesz TUTAJ  

Jaka wiara taka spowiedź

  Przez całe nasze życie uczymy się czegoś nowego. Powoli dojrzewamy... Każdy okres rządzi się swoimi prawami, zmieniają się nasze priorytety. Z czasem przychodzi zrozumienie spraw, które jeszcze kilka lat temu wydawały nam się zupełnie nie do pojęcia. Myślę, że...

O kontekście „spowiadania się”: pokuta i asceza w życiu chrześcijańskim (artykuł naukowy)

  Najpierw zwracamy uwagę na kontekst spowiadania się, który wyraża nawiązanie do wypowiedzenia swojego grzechu i daje do zrozumienia, że jest ono właściwe, czyli że łączy się z życiem chrześcijańskim i jego dojrzewaniem. Tutaj spotykają się drogi ascezy...

Grzechy, za które ksiądz nie da rozgrzeszenia…

  Każdy z księży spotkał się pewnie nie raz z zapytaniem o to, czy dana rzecz jest grzechem czy nie. Pod odpowiedzeniu na to pytanie, od razu zostaje zadane kolejne: czy jest on „lekki” czy „ciężki”? W takich sytuacjach pojawia się pokusa stworzenia katalogu...

Zanika poczucie grzechu

         Jak wynika z przeprowadzonych badań, tylko niespełna 30 procent z nas wierzy w istnienie szatana. Jak to się ma do deklaracji, które składamy chociażby podczas obrzędu chrztu naszego dziecka czy kiedy odnawiamy swoje własne przyrzeczenia chrzcielne?...

Czym jest Grzech?

  Upadek, śmierć, utrata, stracona szansa, rezygnacja… Różne terminy nasuwają się nam na myśl, kiedy rozważamy to zagadnienie: czym jest grzech? Dobrze jest je przemyśleć, ponieważ w Ewangelii według św. Jana czytamy, że jednym z zadań Ducha Świętego jest...

Od konfesjonału do ołtarza

  Eucharystia powinna być centrum życia każdego chrześcijanina. Wydaje się, że często jednak przechodzimy nad nią do porządku dziennego i tak naprawdę nie rozumiemy jej sensu i znaczenia dla naszego życia. Ja sama odkryłam cud Eucharystii mając ponad 25 lat....

Najnowsze artykuły

Spowiedź i nawrócenie

Spowiedź i nawrócenie. Polepsz swoje życie! Nie wystarczy się wyspowiadać. Po spowiedzi muszą nastąpić konkretne zmiany. Zobacz jakie!

czytaj dalej

Pierwsza spowiedź a Pierwsza Komunia Święta – pomocnik

  Pierwsza Komunia święta to uroczystość całej rodziny. W ramach przygotowań do tego Dnia, zarówno dziecko, jak i cała jego rodzina mogą skorzystać ze spowiedzi świętej.  W spowiedzi świętej bardzo pomaga modlitewnik komunijny oraz Pismo święte. Biblia jest w...

czytaj dalej

Inni też się spowiadają! To coś znaczy!

  Rzecz, którą musimy zobaczyć przed samą spowiedzią to sprawdzenie, czy aktualnie ksiądz kogoś nie spowiada (po drugiej stronie konfesjonału). Przed polskimi konfesjonałami bywają (na szczęście dla nas wszystkich!) kolejki, które trzeba uszanować. Kolejki przed...

czytaj dalej

Artykuły

Wróć do strony z artykułami i wybierz co więcej chciałbyś przeczytać. Wielu ludziom te teksty pomogły we właściwym przeżywaniu spowiedzi.

Pin It on Pinterest